Bản quyền : TBG. Cập nhật ngày :03/29/2002
Xin cảm ơn mọi ư kiến đóng góp, bài viết, tranh ảnh.
Ngày xưa biển chưa có cát như bây giờ...
Ngày xưa Kiên sơn chỉ trồng cải cúc để lấy rau. C̣n bây giờ cả làng trồng cải lấy hạt. Đến Kiên sơn lúc này ngợp ngời mầu vàng của hoa cải. Duyên cớ cũng từ một mối t́nh...
Mùa Hoa cải 2
BTThuỷ
Hạ
bỏ đôi quang xuống băi cỏ ven đê. Thùng nước
sóng sánh dưới những cành lá cải cúc xanh mướt.
Cô giở chiếc nón ra quạt và cài lại những món
tóc loà xoà bên tai. Lần nào cũng vậy cô luôn dừng
lại trước ruộng cải cúc nhà ḿnh chừng 10
mét. Không biết có phải cô không thể đi nốt quăng
đường c̣n lại hay bởi v́ cô muốn đứng
từ xa chiêm ngưỡng cái mầu xanh mướt mả
của rau cải cúc ngày xuân. Đám ruộng của cô chỉ
là một khoảnh nhỏ trong làng Kiên sơn nhưng bao
giờ chúng cũng xanh nhất, nơn nà nhất v́ cô chăm
tưới bón cho chúng. Cô thích cảm giác được
đứng dưới chân đê để gió tạt qua
mặt. Gió mang theo mùi thơm của cải. Cô thích
được nheo mắt lại để không c̣n nh́n thấy
đường chân trời mà chỉ c̣n rợn ngợp một
mầu xanh đắm đuối của cải. Cô dường
như ngửi thấy mùi thơm của bát canh cải
đầu tiên cô nấu khi c̣n là một bé gái lên 6. Mùi
thơm của rau cải nước mắm cốt trong ngày
mẹ sinh em trai, mẹ cố ăn thật nhiều để
có sữa cho em bé. Mùi thơm của rau cải ăn ghém
trong bữa cỗ Tết đầu xuân. Mùi thơm của
rau cải nấu gị ngày bạn gái thân của cô đi lấy
chồng. Dường như cô lớn lên trong mùi thơm
ấy. Mùi thơm sinh ra từ đất...
Thỉnh thoảng dưới những cơn gió nhẹ, bức tranh mầu xanh của cô lại rập rờn những lớp sóng lá. Dường như cây cỏ cũng biết run rẩy trước mùa xuân.
Bỗng
nhiên, bức tranh của cô có một chuyển động
khác biệt. Và khi cô mở to mắt th́ đă thấy một
chàng trẻ tuổi đổ kềnh cùng chiếc xe đạp
và chiếc đài Orionton văng ngay lên ruộng cải.
Hạ nh́n vệt xe 
đạp hằn sâu trên mặt cỏ
và đoán ngay rằng anh chàng đă quá phấn khích đến
nỗi lao thẳng từ trên mặt đê xuống ruộng.
Chàng trai đỏ mặt lúng búng mấy lời xin lỗi
cô gái. Hạ giúp anh thu nhặt đồ đạc. Họ
vô t́nh chạm tay vào nhau khi cùng nhặt chiếc kính. Cô
gái vội vàng rụt tay lại. C̣n chàng trai th́ sững lại
nh́n cô gái. Hạ cảm thấy tim ḿnh như loạn nhịp.
Chàng trai đeo chiếc kính chỉ c̣n gọng và nheo nheo mắt
nói: "Không có kính th́ tôi không thể nh́n thấy ǵ cả"
nhưng thật ḷng th́ anh đang thầm kêu lên: "Cầu
trời nếu có kính th́ tôi vẫn thấy một cô gái
xinh dường ấy trước mặt ḿnh".
Mùa xuân dường như có một phép mầu kỳ lạ. Bạn sẽ không ngạc nhiên chứ khi tôi nói cô Hạ của làng Kiên sơn và Lam, chàng trẻ tuổi Hà nội đă đem ḷng yêu nhau. Tất nhiên ruộng cải đă thành chốn hẹn ḥ thiêng liêng của họ.
(Đoạn này tôi sẽ viết lại trong một đêm mất ngủ tiếp theo)
Một lần trên ruộng cải, Lam nói sẽ đến nhà Hạ và xin cưới Hạ về làm vợ. Cô gái hạnh phúc ngả đầu vào vai chàng.
Hạ mơ màng:
- Em sẽ để dành ruộng cải này để nấu cỗ trong đám cưới. Em sẽ nấu bát canh ngon nhất mời cha mẹ anh. Chắc hai bác sẽ không chê t́nh cảm của một cô gái quê mùa như em...
Và ḿnh sẽ làm một cái cổng chào bằng rau cải cúc, Lam cười, C̣n anh muốn được gánh em bằng một cái quang gánh đầy rau.
Thế th́ em sẽ ngồi một bên thúng và một cô phù dâu ngồi ở bên thúng kia à? Hạ căn vặn.
-
Không,
Lam hốt hoảng, không, sẽ không có người
thứ ba nữa.
Hạ không hiểu điều ǵ đă làm chàng trai lịch lăm của cô trở nên hốt hoảng như thế. Chỉ có Lam là hiểu. Anh không muốn nhưng chưa biết làm cách nào để tŕ hoăn đám cưới mà gia đ́nh anh đă sắp xếp với một người con gái nơi kinh kỳ. Anh yêu cuộc sống ở đây. Yêu Hạ. Yêu sự giản dị chân thành của nàng và yêu đất đai. Anh thấy ḿnh như là một phần máu thịt của vùng Kiên sơn này. Anh nhắm mắt lại, ngửi hương bồ kết thoảng bay trên tóc của Hạ. Mùi cải cúc cứ cay xé mũi...
Hạ nhất định không bán cải cúc dù biết bao thương lái ń nèo. Xung quanh ruộng của cô, các vạt cải cứ trống dần. Dân làng bắt đầu trồng đậu và ngô trên băi. Chỉ c̣n ruộng cải của Hạ cứ vống lên, se sắt lại, hiu hắt trong gió lạnh cuối xuân. Ngày nào Hạ cũng gánh nước tưới cải. Những gánh nước sông trong như nước mắt. Cô nhất định giữ lại ruộng cải để có chỗ cho Lam về.
Gắng gượng măi những cây cải cúc của Hạ cũng đă rũ xuống trong cái nắng nhức nhối của tiết hè tháng Sáu. Hạ vẫn tiếp tục tưới nước, ngay cả khi những cây cải đă chết. Dân làng chỉ biết quay đi khi thấy cái dáng hao gầy của Hạ ngày ngày ra sông quẩy nước. Ai cũng nén một tiếng thở dài.
Dường như cây cũng có t́nh. Khi những ruộng ngô quanh ruộng của Hạ đă thu hoạch trưng ra một mầu đất nâu trơ trọi th́ ruộng cải của Hạ xanh lại. Rất nhanh trong ṿng 3 tuần, cả ruộng cải ra hoa vàng rực. Hạ như sống lại. Bước chân của cô nhanh hơn, thùng nước đầy hơn... Ai đi qua Kiên sơn cũng ghé lại xem vườn hoa cải đẹp rực rỡ của Hạ. Rực rỡ suốt 4 tháng mùa đông buốt giá.
Và người đàn ông cuối cùng của mùa đông ấy cũng đến. Anh gầy như đă tự trừng phạt ḿnh suốt cả năm qua. Hạ ôm lấy Lam. Cô muốn vĩnh viễn được bên anh như thế này. Được làm vợ anh. Làm dâu của cha m? anh. Làm mẹ của con anh. Cô cứ để nước mắt chảy dài ướt vai áo anh. Lam cũng không thốt được một lời nào. Ôm cô vào ḷng, anh thấy cô nhỏ bé đi biết bao so với lần gặp nhau cuối cùng. "Tại sao anh lại làm khổ em như thế này"-Anh cay đắng nghĩ.
Cô nằm xuống trên vạt cải. Nhuỵ hoa dính đầy lên áo cô. Có một chiếc giường cưới nào có thể đẹp bằng thảm hoa cô đă trồng v́ anh suốt một năm qua. Nh́n xa hơn qua vầng trán thông minh của Lam cô thấy bầu trời xanh thẳm bồng bềnh những đám mây mầu trắng. Hoa ngợp ngời xung quanh cô và Lam. Cô như đang nằm trong một con thuyền hoa. Con thuyền hoa không trôi v́ nó đă t́m được bến đậu. Cô biết ḿnh sẽ làm ǵ.
Cầm bàn tay đă đeo nhẫn của Lam, Hạ hỏi khẽ:
- Nếu có con trai anh sẽ mong nó tên là ǵ?
- Linh.
- Và con sẽ làm ǵ?
- Làm luật sư, giống như bố nó.
- Chúc anh chị anh hạnh phúc và sớm có cháu bé.
Lam cũng không biết tại sao giọng của Hạ lại có vẻ xa xôi như thế. Như từ một cơi nào vọng đến.
Lam nằm dài trên thảm hoa. Những bông cúc mềm mại dưới lưng chàng, c̣n những quả cúc già mầu nâu th́ lại đâm chàng đau nhói. Chàng thấy chưa bao giờ trong ḷng chàng lại trống trải đến thế mà cũng thanh thản đến thế.
...
Sang
xuân Hạ lấy chồng. C̣n Lam th́ có con trai đúng như
lời chúc của Hạ. (Đứa bé tên Linh, lớn
nhanh như thổi và nay cũng thành luật sư giống
như bố). Năm ấy khi ra dọn vườn cải
để trồng mới, Hạ thấy dưới chân
những gốc cây khô cằn cỗi, những mầm cải
cúc lại đă nhú lên xanh ŕ. Hạ tiếc những hạt
cải đă già nên gom lại được đầy một
gian bếp. Năm ấy không hiểu trời xui đất
khiến thế nào có một thương gia đến nhà
Hạ mua hạt cải với giá rất hời bảo
đem xuất khẩu sang Pháp làm hương liệu thực
phẩm. Hạ bỗng dưng trở thành cô gái giầu
nhất làng. Ba năm sau Hạ sinh con gái. Năm năm sau
lại sinh tiếp một cô con gái nữa.
Từ đấy Kiên sơn dần dần có nghề trồng cải cúc lấy hạt và giầu lên nhờ hoa cải. Hạ trở thành người phụ nữ giỏi làm ăn, cô giầu có đủ để con gái lớn của cô theo học trường Luật ở Hà nội. Đứa con thứ hai th́ nhất nhất theo nghề trồng hoa của mẹ. Nó muốn theo đuổi nghề này và tự ḿnh đi kư hợp đồng bán sản phẩm ở nước ngoài.
Bây giờ đến Kiên sơn bạn sẽ thấy ngợp ngời hoa cải cúc. Cả mấy làng lân cận vài năm gần đây cũng quay sang trồng cải cúc. Cả một khoảng đất phía trong thân đê rộn lên mầu vàng của nhuỵ, dịu dàng trắng của bông, xanh thoảng của lá.
Chủ nhật cách đây 2 tuần có một chàng luật sư tên Linh dắt người yêu sang chụp ảnh ở vườn cải. Anh không hiểu sao bố anh, người chẳng bao giờ chịu đi đâu khỏi cái khu vườn trên Hoà b́nh lại biết được vườn cải xa tít tắp này mà bảo anh mang con dâu tương lai của ông đến chụp ảnh. Anh có biết rằng người phụ nữ phúc hậu mặc áo nâu hỏi chuyện anh và Hà chính là cô Hạ của chúng ta năm nào. Anh có nhớ là ḿnh đă nói với bà về ngày cưới của hai người vào mùa xuân này và chính anh cũng không biết tại sao lại cởi mở với bà đến thế chứ?
Tuần trước tôi đă dắt Balo đến ruộng của bà Hạ. Bà đă cho Balo hái quả. Ruộng cải của bà năm nay bị mưa nên đổ xiêu xiêu. Những hạt cải th́ rất bé nhưng chắc chắn. Bà là người duy nhất ở Kiên sơn cho chúng tôi hái quả. Những người khác th́ từ chối v́ cho rằng chúng tôi không biết quả nào đă chín quả nào không. Bà ấy cũng nhân hậu đấy chứ. Bà ấy có hỏi tôi về anh và nói là anh rất giống bố của anh. Bà ấy rất mừng v́ anh đă trưởng thành và chuẩn bị lấy vợ. Tôi nghĩ đây là bí mật rất đẹp mà bố anh đă giữ nó thật lâu. Không biết có khi nào ông ấy sẽ về lại Kiên sơn không?
Tôi sẽ viết tặng anh, bố anh và cô Hạ của chúng ta đoạn kết của câu chuyện này.
Mùa
xuân năm nay, ông Lam cưới vợ cho con trai. Trước
ngày cưới một ngày cả ông Lam và Linh đều
bị mất ngủ. Hai bố con cứ ngồi im lặng
uống trà trên chiếc tràng kỷ. Lúc đó khoảng 4
giờ sáng. Trời rất lạnh. Nghe tiếng động,
hai bố con cùng ra ngoài cổng. Chắc có ai mua cỗ cưới
về sớm. Ông Lam nh́n thấy bóng dáng hai người
phụ nữ một già một trẻ tất tả đi
trong mưa lạnh rồi ch́m khuất nơi ngơ rẽ.
Ông sững sờ khi trước cổng là một gánh rau
cải cúc đẫm sương.
Linh hỏi: Ai vậy bố?
Ông Lam không trả lời.
-
Có phải người đầu tiên đến mua hạt cải cúc ở Kiên sơn chính là chú Ân bạn của bố?
...
Ông Lam chậm răi dán lên thành cổng chữ song hỉ đỏ chói.
Linh nhẹ nhàng mang gánh cải cúc vào bếp.
Mùi cải cúc cứ dậy lên thanh tao trong buổi sáng mùa xuân.
Tiếp phần sau: