Bản quyền : TBG. Cập nhật ngày :03/27/2002
Xin cảm ơn mọi ư kiến đóng góp, bài viết, tranh ảnh.
Ngày thứ 12
06/09
Tử Cấm thành
Sáng ra trời nắng đẹp. Thăm Cố cung (tức Tử Cấm thành). Cửa trước là Thiên An Môn, chúng tôi vào từ cửa sau để tránh lộn xộn. Đây là cung điện của hai triều Minh (1368-1644) và Thanh (1644-1911). Đời Minh Thành Tổ Chu Khang rời đô về Bắc Kinh và xây Cố Cung từ 1403-1424. Rất nhiều công tŕnh ở đây được xây vào 1420 và Càn Long xây lại vào cuối những năm 1600, đặc biệt những cầu thang chạm rồng đời Minh được đục lại vào thời nhà Thanh cho nét chạm thêm tinh xảo. S thành = 720.000m2. Bốn góc thành và bốn tháp canh cao có bàn tay đóng góp của Kiến trúc sư Nguyễn An người Việt bị bắt sang Trung quốc cùng thời với Hồ Nguyên Trừng. Quanh thành có sông đào gọi là sông hộ thành có nhiều cầu đá chạm trổ đẹp bắc ngang. Một trong số chúng bắc sang Thiên An Môn nay treo bức chân dung Mao Trạch Đông cỡ lớn. Chẳng hiểu dân Trung Quốc có kính trọng Mao không và họ nghĩ ǵ sau khi Cách mạng Văn hóa đă đập đổ khá
nhiều công tŕnh văn hóa và khiến nhiều người vô tội lao đao như vậy? Tôi đứng chụp ảnh trước vườn hoa gần lăng Mao Trạch Đông (chúng tôi không thể vào với lư do là đang sửa). Bác Vũ nhất định không chụp một bức ảnh nào ở đây, nếu lăng Mao có mở cửa bác cũng sẽ không vào! Tôi hỏi Lan có phải tất cả phim sử thi đều làm ở trong cung thật không. Lan bảo: Trước đây có, nhưng bây giờ v́ sợ hư hại nên thường dựng ở trường quay. Có lẽ như vậy thật v́ tất cả cung điện đều căng rào chắn bằng nhung đỏ không cho khách vào trong. Tất cả chỉ đứng ngoài, kiễng chân mà chơ máy ảnh vào, lấy được đến đâu th́ lấy. Tối mặc! Thái Ḥa điện giành cho nghi lễ lớn và Tuyên đọc tên tiến sỹ, Trung ḥa điện là nơi vua nghỉ ngơi trước khi làm lễ thiết triều, và Bảo ḥa điện là nơi giải quyết việc triều chính và nơi ở của vua, đồng thời là nơi mở các khoa thi. Ba điện nằm thành một trục chính trước cửa cung, sau đó đến Cung Càn Thanh, Giao Thái điện, Thân ninh Cung rồi Ngự Hoa viên. Hai bên có các cung điện khác đối xứng nhau. Rất nhiều phần không cho khách văng lai, không hiểu v́ sao. Di Ḥa Viên thuộc về một trong các điện của Đông Hậu Tam Cung. Cửa chính bên trong Thiên An Môn gọi là Ngũ Phương lầu v́ trên gác có năm gian pḥng. Nh́n bề ngoài toàn bộ Cố Cung xây tường đỏ, lợp ngói vàng. Thềm điện Thái ḥa ken gạch cao 15 tầng tính từ sân lên để chống các âm mưu đào đường hầm tập kích vào nơi ngự triều của Càn Long từ dưới sân.
Trái với những dự đoán của tôi, con vật phổ biến nhất trong cung không phải là rồng mà là sư tử. Những con sư tử giống y nhau với bờm xoắn ốc, nạm đồng đen, nhiều con đă lên rỉ đồng xanh bóng, chân trấn trên một quả cầu, có khi là một sư tử con đang đùa rỡn. Mốt chơi sư tử lan tràn khắp nơi. Công ty lớn nào cũng thấy hai con sư tử hai bên cửa. Công viên, cửa hàng cũng nhiều sư tử. C̣n rồng th́ chỉ hay tạc trên các bậc đá, lúc th́ rồng vờn mặt nguyệt, rồng ẩn hiện trong mây, lúc th́ rồng phượng múa sóng đôi. Tất thảy rồng đều vùng vẫy, sừng và bờm dựng ngược, chân giơ móng vuốt sắc, răng nanh nhe ra đe dọa (chả giống con rồng Việt nam chút nào!), bên dưới là núi dựng đứng h́nh tam giác, mây và sóng vần vũ cuồn cuộn. Đi từ dưới lên trên các bậc đá (có khi 5,6 chục bậc) để lên đến thềm điện là đi dọc từ chân lên đầu lũ rồng ngạo nghễ đó. Lại chụp ảnh! Chụp không biết bao nhiêu ảnh rồng đá ở đây.
Ngự Hoa viên Cố cung có nhiều cây lạ và h́nh chạm khắc trên các mặt tường cẩn vàng bạc quỳ tinh xảo. Tất thảy cửa giả đều sơn đỏ.
Chiều thăm công viên Thiên Đàn được dựng để cầu mưa và cầu Thần Nông được mùa. Mẹ thích chụp ảnh với trẻ con Trung quốc (cái lũ hay để đầu trọc ấy!) và lưu ư tôi về một số bà già Trung quốc quét lá trong sân có bàn chân bé như cái lá, dấu vết của một thời bó chân xưa kia. Tôi chỉ để ư những cái ǵ to lớn vĩ đại thành ra không thấy, ngốc!!!
Nhưng quả thực Trung quốc nhiều công tŕnh to và đẹp. Tổ quốc của tôi nhỏ bé quá bên c?nh n?n văn hóa Trung Hoa to lớn, quy mô, kỳ vĩ! H́nh như cái mà người Việt hướng đến là cái thiện, sự êm ấm, cầu ḥa b́nh; c̣n cái mà người Trung quốc ngưỡng mộ là sự khôn ngoan, thực tế, bởi vậy nền văn hóa của tôi luôn có nguy cơ bị nuốt chửng. Người Trung quốc có lẽ cũng ít mơ mộng hơn, thực dụng hơn, tin ở bề trên hơn. H́nh như họ làm cho khách du lịch hài ḷng một cách thật dễ dàng. Lệnh nhà nước ban ra, thế là đâu vào đấy không ăn mày ăn xin, không đánh giày, không postcard, không có địa phương chặn tiền măi lộ của xe du lịch. Khác nhau từ cách đúc tượng trong chùa ... Trên đường cao tốc chim cũng không bay vào lọt qua lưới được, chứ đừng nói đến trâu ḅ. Mỗi trạm soát vé đều dùng thẻ thay cho mua vé lẻ. Và tất cả đường quốc lộ đều rộng gấp đôi những đường cao tốc lớn nhất ở Việt nam. Và những khu nhà chọc trời Thượng hải và xe điện ngầm, họ đă kịp xây tất cả từ bao giờ vậy?
*************
Cảnh Thái Lam
Chiều muộn cùng ngày thăm xí nghiệp làm Cảnh Thái lam (đồ đồng phủ men).
Nghệ thuật làm Cảnh Thái Lam có từ bao giờ không nhớ. Người thợ cần đánh bóng một chiếc b́nh đồng (hoặc bất cứ đồ đồng ǵ định phủ men) cho bóng lên rồi nhặt từng vảy đồng dính lên b́nh, tất cả các vảy đều có sạnh sắc, một chiếc độc b́nh lớn có hàng ngàn họa tiết đó. Sau đó phủ men lên, những vảy đồng được đánh bóng đi lần nữa sẽ lộ ra sáng chóe như vàng. người ta có thể dùng cảnh thái lam làm đôi b́nh lớn đặt hai bên cửa hoặc bàn thờ, làm rất nhiều loại b́nh lọ đủ kích cỡ hay bé nhất như ṿng tay. H́nh phổ biến nhất là hoa mẫu đơn với nhiều cánh x̣e rực rỡ nhiều màu. (hoa mẫu đơn ở Trung
quốc rất lớn và nhiều màu sắc, mỗi bông to bằng chiếc bát lớn, khi c̣n là nụ th́ tṛn xoe giống hệt như nụ hoa hồng nhung và cũng mượt mà như vậy, khi nở ra th́ những cánh ngoài tṛn xoe khum khum c̣n những cánh trong th́ chia làm hai ba múi hoặc nhọn hoắt, khi tàn không héo úa mà trút cánh ào ào từng đợt như rừng trút lá. Đẹp nhất là màu đỏ tía.)
Tối lang thang shopping. Các cửa hàng ở đại lộ Tân Cai Khẩu (Xin Jie Kou) rất lớn và phong phú. Mua cho Tú áo khoác Baleno (Tú là em trai tôi).
Nghe tin Diana chết.
Tối qua xem vô tuyến thấy loáng thoáng thái tử Charles và con trai mặc đồ đen, sau lại thấy ảnh Diana, tôi không hiểu hết phóng sự bằng tiếng Anh nhưng lờ mờ đoán cô công chúa lắm tiếng đồn đă chết. Hôm sau hỏi lại Lan và mua báo Trung quốc về cho mọi người đọc dịch lại th́ đúng như vậy. Cô công chúa bị săn đuổi đă mất trong một tai nạn kỳ lạ và dă man. Mọi người xôn xao. Tôi không coi Diana là thần tượng, nhưng cũng nao nao ḷng như thể nghe tin một người nổi tiếng ở ngay Hà Nội đă mất. Có một cuốn sách cũ của tôi có bọc bằng một tờ báo có ảnh Diana đang đẩy xe nôi của đứa con nhỏ, nụ cười rực rỡ chẳng ăn nhập ǵ với ông chồng mặt đá lạnh đứng bên. Cô ấy diễn hay lúc đó c̣n thực sự hạnh phúc? Tờ báo khen ngợi Diana sống tự nhiên, không quy củ cứng nhắc như truyền thống hoàng gia Anh. Ai duy tâm hẳn sẽ nói cái đẹp rực rỡ dễ chết yểu.
Tiếp phần sau: