Ngày thứ 9

03/09

Thăm Lăng Tôn Trung Sơn ở Nam Kinh xây xong năm 1969. Lăng rất rộng, được thiết kế sao cho từ dưới nhìn lên chỉ thấy toàn bậc thang, trong khi từ trên nhìn xuống chỉ thấy toàn chiếu nghỉ, như thể một con đường bằng, dốc đứng không có một bậc thang nào cả. Nhiều loài cây đẹp và điêu khắc bằng đá quý từ các nơi chuyển về. Quan tài bằng đồng của Tôn Trung Sơn chôn dưới gầm bức tượng đá nằm của ông, to bằng người thật. Thông hai bên đường mọc chĩa ngang.

Thăm Lăng Minh Hiếu của Chu Nguyên Trương (đang phục chế nên thực tế chẳng có gì để thăm quan). Thăm Phủ Tổng thống gần hoa viên và cầu Trường giang (cầu vừa rung vừa bụi!). Ăn tối trước khi lên tàu đi Bắc Kinh (1020 km); Nghỉ đêm trên tàu.

Ngày thứ 10

04/09

10.50 sáng đến ga cũ Bắc kinh. Xe đến đón chậm vì nhầm sang ga phía Tây. Về Khách sạn Tân Cai Khẩu ở phía Bắc Khu thương mại Xiđan. Gần khách sạn có rất nhiều cửa hỔng, siờu thị.

Di Hòa Viên

Chiều thăm Di Hòa Viên, một công viên hoàng gia xây dựng năm 1750 dưới đời Càn Long. Phong trào Thái Bình Thiên quốc của Lý Tự Thành đã phá hủy nhiều đền đài cung điện, vài điểm được phục chế lại trong đó có Di Hòa viên bao gồm hai phần: núi Vạn Thọ và hồ Côn Minh. Giữa núi và hồ là một hàng lang dài 728m có nhiều tranh vẽ trang trí nhất trong các cung điện, với các tích cổ Trung Quốc Ọ tha hồ mà đoán! Hồ Côn Minh trước gọi là Ung Sơn Bạc do Càn long lập theo mẫu của Tây hồ, nước thật trong xanh, bên cạnh có Phật Hương Các nơi xưa kia Từ Hy lễ Phật. Đậu ven hồ là một con tàu xây bằng gạch nom như tàu thủy thật, nơi du ngoạn ưa thích của Từ Hy. Liễu rủ đẹp đến mềm lòng.

Có cả tượng con Nguyên tương tự như đã gặp ở Thái Hồ, thân rùa đầu rồng, mai rất lớn.

Di Hòa Viên in rõ dấu tích tính cách của Từ Hy thái hậu (Cixi Empress Dowager). Tôi rất kinh ngạc thấy rồng (bằng đồng) trong sân điện hay vườn hoa đều chỉ có một khúc ngắn tun ngủn, mặc dù đầu và mặt dữ tợn, nhiều sừng nhiều lông dựng tua tủa, một chân giơ cao có 5 móng như sắp cấu xé, vảy rồng gần như dựng ngược. Ngược lại, chim phương được tạc ngẩng cao đầu, cổ rất cao thanh tú, từng cái lông vũ trên mình được chạm rất tinh xảo trau chuốt, có vẻ vừa coi thường vừa tự tại (?). Tôi hỏi Lan và một số người Trung quốc và được biết rằng Từ Hy khi nhiếp chính thường tỏ rõ uy quyền bằng nhiều cách, trong đó có việc giảm thiểu các khúc cuộn của rồng và tăng cường tỉa tót cho hình chim phượng để nêu cao vai trò của người đàn bà và riêng mình bà ta.

Một thứ buồn cười nữa là chiếc ô tô đen bóng mà người phương Tây tặng Từ Hy. Thái hậu không cho một người đàn ông ngồi trước mặt mình nên ô tô chỉ đi một lần rồi để trong cung! Để luôn trong phòng, như một thứ bình cổ!

Tối kêu taxi đưa mẹ và cô Thục ra Thiên An Môn. Hai bà chết rét khi nghe giá, nhưng vừa lên xe nhìn thấy lớp lớp đèn xe ô tô buổi tối nối đuôi nhau chạy ngược lại phía mình là thấy ngây ngất ngay tắp lự. Taxi trung quốc có một tấm lưới chắn giữa khách và người lái, không hiểu để bảo vệ khách hay lái xe. Không nhiều phụ nữ lái xe bằng ở nam Kinh, à ra phụ nữ phương Nam cứng cỏi hơn! giá taxi thường 10.6 tệ/1st km, 1.6 tệ/2nd km. Giá taxi vàng (cá mập) 10 tệ/1st km, 1 tệ/2nd km. Từ Tân Cai Khẩu ra Thiên an Môn hết 15-20 tệ. Có thể đi bằng xích lô hai người nhưng giá đắt hơn. Xích lô Trung Quốc dài ngoằng ngoẵng.

ở quảng trường Thiên An Môn, cô Thục nói đầy vẻ hài lòng: Thôi, đi về thôi! Ô hay các bà, bảo ra quảng trường chơi, thế là đến chụp vài bức ảnh là đã hài lòng rồi! Còn tôi thì muốn đứng giữa không gian bát ngát này đến tận khuya; Cái duy nhất tôi không thích là bức chân dung Mao Trạch Đông với hai má bánh đúc treo ngay cửa Tử Cấm Thành.

Dọc chân tường thành, rất nhiều cụm cây cảnh tỉa tròn xoe và khá to, với một hàng đèn dưới chân chiếu lên mỗi cụm một màu sắc, nhiều nhất là xanh và tím. Quảng trường rộng thênh thang và rất nhiều người đang thả diều lên bầu trời đêm đen kịt. Sau tôi mới biết họ bán những con diều ấy, hoặc cũng có thể là nhân tiện thấy khách du lịch thích mà bán. Dầu sao tôi cũng chưa bao giờ thấy những con diều tinh xảo như vậy. Bay lên cao, chúng trắng toát và lớn ngang những con diều thật; hạ xuống xếp lại, chúng mang đúng hình những con diều thật có hình khối rõ ràng và được khai quang điểm nhãn với mắt mũi, lông cánh, mỏ vàng, ức nở, nom sinh động và dữ dội. Một người hạ con diều của anh ta xuống cho tôi xem. Cô Thục đòi mua ngay trong khi tôi còn đang vuốt ve nó; 25 tệ Ọ anh ta nói, không giảm giá. Chúng tôi hỏi một vài người nữa cũng như vậy. Trong số khách tôi bắt chuyện trên quảng trường có một người Anh, anh ta mừng rú lên khi gặp một Ỏngười Trung quốc thứ hai nói tiếng Anh tốtÕ ngoài cô hướng dẫn. ồ nhầm rồi, tôi là người Việt cộng! Chính tôi cũng vui mừng vì ở đây, vốn tiếng Anh của tôi gần như vô dụng. ở cửa hàng, trên tàu hỏa, ở các khu du lịch nổi tiếng, thậm chí trong khách sạn ba sao, chẳng mấy khi nguời ta hiểu tiếng Anh. Mọi người học vài câu hỏi giá cả và lập tức hối hận - đụng vào mấy câu Hán ngữ đó, người bán hàng sẽ sổ ra một tràng hoặc ít ra là giơ tay ra hiệu Ọ Ra hiệu thì ra hiệu, ngón cái với ngón trỏ là hai ngón tay là 2 đồng chứ gì? ồ bé cái nhầnm rồi, đó là chữ cửu tức là số 9 (hoặc tương tự vậy). Thế thì thánh cũng chịu!. Thôi cứ đưa máy tính ra ra bấm số cho chắc ăn, không chơi chua hỏi bằng tiếng Trung quốc nữa. Nhưng những người nói được thì đều có ngữ điệu rất tốt và phát âm chuẩn. Tôi lơ mơ nghĩ rằng dân Trung quốc có học thì học cẩn thận bài bản hơn nhưng tầng lớp bình dân thì không nhanh nhạy bằng người Việt nam. Khu phố cổ Hà nội chả nói tiếng Anh Pháp rau ráu, dù là bồi, cứ giao tiếp được là đã xây được một nhịp cầu tre tạm thời rồi.

Không khí ban đêm ở Bắc kinh mát lạnh và thoáng đãng, tôi cảm thấy đã hoàn toàn xả hơi khỏi những chuyến đi tour tưởng như bất tận mà không phải là của mình, và sải bước đi dạo. Quanh quảng trường nhiều viện bảo tàng, vườn hoa, nhiều tàu điện ngầm nên khách qua đường không đông lắm. Lăng Mao và vài tượng đài lớn đứng ở một góc xa xa. Thật khó tưởng tượng là mười mấy năm trước người ta đã dùng xe tăng đối phó với sinh viên biểu tình ở đây.

Thành phố đẹp về đêm. Đây là một trong 7 cố đô lớn có từ thời Tam quốc, S=16800, dân số 12 triệu (hoặc 9 triệu gì đó!), có trên 3000 năm lịch sử. Đã có 4 triều đại dựng đô tại đây (Kim, Nguyên, Minh, Thanh). Đang mùa hoa quả. Suốt ngày nhậu món đào-lê-táo. Lan hay đãi tôi món nho xanh không hạt và chè hoa cúc.